ZMIANY W PRZEPISACH W ZWIĄZKU ZE WSPIERANIEM POLUBOWNYCH METOD ROZWIĄZYWANIA SPORÓW
Z dniem 1 stycznia 2016 r. weszła w życie ustawa z dnia 10 września 2015 r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów. Wszelkie informacje na temat zmian znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości. Poniżej cytowane informacje ze strony.
Nowa ustawa wprowadza system usprawnień proceduralnych i organizacyjnych, które
z jednej strony zachęcają do prób polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu lub w toku procesu, z drugiej natomiast zapewniają odpowiednią jakość usług mediacyjnych. Celem zmian jest skrócenie i usprawnienie procesów sądowych oraz obniżenie kosztów sporów – zarówno po stronie obywateli jak i państwa. Nowelizacja zakłada upowszechnienie mediacji w sprawach cywilnych (również rodzinnych, gospodarczych
i z zakresu prawa pracy). Wprowadza także nowe rozwiązania dotyczące arbitrażu.
Zmiany w zakresie mediacji
- Wprowadzenie obowiązku informowania w pozwie czy strony podjęły próbę polubownego rozwiązania sporu przed skierowaniem sprawy do sądu. W przypadku, gdy nie podjęto takiej próby, powód powinien wyjaśnić przyczyny. To uświadomi stronom, że każdy spór powinien zostać poprzedzony oceną, czy sprawa może zostać zakończona polubownie, a także ułatwi sędziemu podjęcie decyzji o skierowaniu stron do mediacji w toku postępowania sądowego.
- Wzmocnienie obowiązku informowania przez sąd o możliwości skierowania sprawy do mediacji, szczególnie na wstępnym etapie postępowania. Podkreślony został obowiązek sędziego do dokonania oceny, czy sprawa może zostać rozwiązana poprzez mediację. Sędzia może nakazać stronom wzięcie udziału w spotkaniu informacyjnym, na którym uzyskają informację na temat mediacji, albo wezwać strony na posiedzenie niejawne. Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie sprawy a także więcej niż raz w toku postępowania.
- Spotkanie informacyjne będzie wyznaczane po dokonaniu oceny czy konkretna sprawa ma szansę na ugodowe rozwiązanie. Może być prowadzone przez sędziego, referendarza sądowego, asystenta, urzędnika sądowego a także stałego mediatora, również poza budynkiem sądu. Daje szanse zachęcenia stron do mediacji poza rozprawą, na wstępnym etapie postępowania sądowego. Sposób poprowadzenia spotkania informacyjnego może być zróżnicowany i zależeć od możliwości organizacyjnych poszczególnych sądów.
- Uporządkowanie kwestii proceduralnych dotyczących mediacji. Strony uzyskają pierwszeństwo przy wyborze mediatora, natomiast mediator może zapoznać się z aktami sprawy zaraz po przystąpieniu stron do mediacji. Dane kontaktowe stron sąd przekaże mediatorowi w jak najkrótszym czasie, a mediacja będzie mogła zostać wyznaczona na okres do 3 miesięcy.
- Jeżeli nie dojdzie do wszczęcia mediacji przedsądowej z powodów niezależnych od wierzyciela (np. druga strona nie wyrazi zgody na mediację), wierzyciel zachowa pozytywne skutki związane z przerwaniem biegu przedawnienia roszczenia, jeżeli wniesie pozew
w terminie 3 miesięcy. - Wprowadzenie wymagań dotyczących kwalifikacji stałych mediatorów w celu zagwarantowania wysokiej jakości usług. Mediatorzy posiadający odpowiednią wiedzę
i umiejętności mogą zostać wpisani na listę stałych mediatorów prowadzoną przez prezesa sądu okręgowego. - Zaliczenie kosztów mediacji prowadzonej na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych umożliwi zwolnienie osób niezamożnych od kosztów mediacji.
- Stworzenie systemu zachęt finansowych dotyczących kosztów sądowych, np. wniosek
o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem zostanie zwolniony od opłaty sądowej. Jeżeli do zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy, sąd zwróci stronom całość uiszczonej opłaty sądowej. - Przy ustalaniu wynagrodzenia adwokata oraz radcy prawnego sąd może wziąć pod uwagę jego zaangażowanie w czynności podjęte w celu polubownego rozwiązania sporu również przed wniesieniem pozwu.
- Sąd uzyska możliwość obciążenia strony, która w sposób oczywiście nieuzasadniony odmówiła poddania się mediacji, częścią kosztów powstałych na skutek zdecydowanie nagannego i nielojalnego zachowania strony względem sądu lub przeciwnika procesowego.
- Umocowanie prawne funkcji koordynatora ds. mediacji w sądach okręgowych. Działania koordynatorów przyczynią się do szerszego stosowania mediacji, co odciąży sądy. Koordynatorem wyznaczony zostanie sędzia, lider mediacji w swoim środowisku.
Zmiany w zakresie arbitrażu
- Wprowadzenie jednoinstancyjności prowadzonych w sądach powszechnych spraw ze skarg
o uchylenie wyroku sądu polubownego oraz o uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroków zagranicznych sądów polubownych oraz ugód zawartych przed tymi sądami. - Skrócenie terminu na wniesienie skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego z trzech do dwóch miesięcy.
Ustawa wprowadza nową instytucję spotkania informacyjnego dotyczącego mediacji.
Pod wskazanym linkiem można zapoznać się z:
- propozycją scenariusza spotkania informacyjnego przygotowanego przez Społeczną Radę ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów przy Ministrze Sprawiedliwości oraz
- z pełnym tekstem ustawy
https://www.ms.gov.pl/pl/informacje/news,7885,mediacja-usprawni-proces-sadowy.html