MEDIACJE KARNE
Instytucja mediacji w sprawach karnych jest kolejną gałęzią szczególnego postępowania mediacyjnego, którego priorytetem jest zakończenie powstałego sporu w drodze ugody, bez konieczności przeprowadzenia długotrwałego i kosztownego postępowania sądowego.
Zatem mediacja to alternatywny sposób na dobrowolne rozwiązanie konfliktu karnego, który powstał pomiędzy podejrzanym/oskarżonym, a pokrzywdzonym na skutek popełnienia przestępstwa. Istotą mediacji karnych jest opieranie się na idei sprawiedliwości naprawczej, która umożliwia pokrzywdzonemu aktywne uczestnictwo w kształtowaniu i dochodzeniu swoich roszczeń względem sprawcy.
Zakres spraw, które mogą zostać poddane mediacji nie został ograniczony w żaden sposób przez ustawodawcę. W teorii oznacza to, że w każdej sprawie można wszcząć inicjatywę mediacyjną bez względu na charakter sprawy czy jej ciężar gatunkowy.
Należy również zaznaczyć, że z przeprowadzonej mediacji mediator sporządza sprawozdanie, w którym zamieszczana jest – o ile została zawarta – ugoda. Na tym etapie nie kończy się ewentualnie wszczętę postępowanie sądowe lecz skonstruowane sprawozdanie przekazywane jest do organu, który skierował sprawę do mediacji. W następstwie prokurator jak również sąd w wyroku powinni uwzględnić treść zaakceptowanej ugody mediacyjnej jako, że strony samodzielnie wypracowały obopólnie satysfakcjonujące porozumienie.
Ogólne zasady towarzyszące mediacjom karnym zostały zawarte w zakładce „Co to jest mediacja”.
Postępowanie mediacyjne w sprawach karnych regulują następujące przepisy:
1. Kodeks postępowania karnego: art. 23a; 40-42; 107; 492-494; 619§2
2. Kodeks karny: art. 53; 59a; 66
3. Kodeks wykroczeń: art. 45
4. Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 07.05.2015r. w sprawie postępowania mediacyjnego w sprawach karnych (Dz.U. z 2015r. poz. 716).
Inicjatywa przeprowadzenia mediacji może wychodzić od:
1. sądu – w toku całego postępowania sądowego aż do wydania orzeczenia kończącego sprawę
2. prokuratora – na etapie postępowania przygotowawczego
3. policji – w trakcie dochodzenia
4. pokrzywdzonego
5. sprawcy przestępstwa, podejrzanego lub oskarżonego
Mediacje karne dają obopólne korzyści zarówno pokrzywdzonemu jak i podejrzanemu/oskarżonemu, a są to:
—-> dla pokrzywdzonego
– czynne dochodzenie swoich praw
– wyzbycie się lęku przed przestępcą oraz przestępstwem, a także okazję do wyrażenia emocji
– poznanie i zrozumienie motywów sprawcy
– szansę na szybsze wyegzekwowanie naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę – bez oczekiwania na często daleko terminowe i stresogenne rozprawy sądowe
—-> dla sprawcy
– wytłumaczenie swojego postępowania, wyrażenie skruchy, przeproszenie oraz pojednanie się z pokrzywdzonym
– porozumienie się z pokrzywdzonym co do sposobu i terminu naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę
– szybsze zakończenie postępowania karnego
– zmniejszenie kosztów postępowania sądowego