Mediacja jest pod wieloma względami wyjątkową metodą rozwiązywania sporów. Jedną z jej szczególnych cech, które tak mocno odróżniają ją od arbitrażu i sądownictwa powszechnego, jest fakt, że pozwala stronom na kontrolę nad własnym konfliktem. Aktywizuje ona jej uczestników do wzięcia odpowiedzialności za własne problemy, zamiast biernego oczekiwania na rozstrzygnięcie organów państwowych lub osób trzecich. W ten sposób zwiększa szanse na to, by społeczeństwo obywatelskie stało się czymś więcej niż pustym sloganem.